- ภาวะมีบุตรยากคืออะไร ใครเสี่ยงบ้าง?
ภาวะมีบุตรยาก(infertility) หมายถึง คู่สมรสที่ไม่สามารถมีบุตรได้ หลังพยายามมีบุตรมาเป็นระยะเวลานานมากกว่า 1 ปี โดยมีเพศสัมพันธ์ที่สม่ำเสมอทุกสัปดาห์และไม่ได้คุมกำเนิด แต่ในกรณีที่คุณผู้หญิงมีอายุมาก หรือคู่สมรสฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมีปัญหาอื่นๆ ที่ส่งผลให้มีบุตรยาก “ไม่จำเป็นต้องรอจนครบ 1 ปีนะคะ”
ภาวะมีบุตรยากเกิดได้จากหลายสาเหตุค่ะ โดยอาจแบ่งตามสาเหตุเป็นปัจจัยดังนี้
- ปัจจัยจากฝ่ายหญิง
1. อายุของฝ่ายหญิง
- อายุมากกว่า 35-37 ปี ทำให้การทำงานของรังไข่น้อยกว่าปกติ ไข่ตั้งต้นเหลือน้อยลง มีคุณภาพต่ำลง และมีโอกาสเกิดโครโมโซมผิดปกติมากขึ้น
2. ความผิดปกติของการตกไข่ (Ovulation disorder)
- ภาวะไข่ไม่ตกเรื้อรัง (Anovulation) เช่น ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ PCOS, ภาวะน้ำหนักเกิน
- ความผิดปกติของฮอร์โมนต่อมใต้สมอง หรือ ไทรอยด์ ก็อาจส่งผลทางอ้อมให้มีปัญหาไข่ตกไม่สม่ำเสมอได้ค่ะ
3. ความผิดปกติของท่อนำไข่ (Tubal factor)
- มีท่อนำไข่ตีบตัน
- พังผืดในอุ้งเชิงกราน เกิดจากเคยมีการติดเชื้อในอุ้งเชิงกรานมาก่อน หรือมีประวัติผ่าตัดบริเวณอุ้งเชิงกราน
- เคยทำหมันมาก่อน
4. ปัญหาที่มดลูกและเยื่อบุโพรงมดลูก (Uterine factor)
- เนื้องอกมดลูก, ติ่งเนื้อในโพรงมดลูก, ปากมดลูกผิดปกติ
- เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis) ทำให้มีอาการอักเสบเรื้อรัง จำนวนไข่ลดลง และคุณภาพไข่ด้อยลงอีกด้วยค่ะ
- ปัจจัยจากฝ่ายชาย
- จำนวนหรือคุณภาพอสุจิผิดปกติ ได้แก่ มีจำนวนตัวน้อย เคลื่อนไหวน้อย ตัวอสุจิผิดปกติ/ ไม่แข็งแรง
- ท่อนำอสุจิตีบตันจากการติดเชื้อ หรือหรือเคยทำหมันมาก่อน
- มีปัญหาเรื่องการหลั่งอสุจิที่ผิดปกติ
- มีความผิดปกติของอัณฑะ เช่น หลอดเลือดดำขอดที่อัณฑะ ส่งผลต่อคุณภาพจำนวนอสุจิที่ลดลงตามมา
- มีรอยโรคด้านฮอร์โมนต่อมใต้สมอง ทำให้ระบบสั่งการการหลั่งอสุจิผิดเพี้ยนไป
โดยสาเหตุการมีบุตรยากนั้น สามารถเกิดจากฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง หรืออาจจะเกิดร่วมกับทั้งสองฝ่ายก็ได้เช่นกัน แต่ไม่ต้องแปลกใจนะคะ ถ้าท่านใดดูแล้วคิดว่าไม่มีประวัติเสี่ยงดังกล่าวเลย เพราะในความเป็นจริงแล้ว บางคู่สมรสมีบุตรยากโดยไม่ทราบสาเหตุ ซึ่งพบได้มากถึง 15-30% เลยทีเดียวค่ะ ดังนั้นแนวทางการรักษาของแต่ละคู่จึงแตกต่างกันไป ซึ่งในส่วนนี้คุณหมอเฉพาะทางด้านมีบุตรยากจะพิจารณาความเหมาะสมให้ แต่ละเคสโดยตรงเลยค่ะ
- ใครควรได้รับการประเมินภาวะมีบุตรยาก ?
สำหรับคู่สมรส ที่ต้องการดูว่าตนเองเข้าเกณฑ์ในการตรวจประเมินภาวะมีบุตรยากหรือยัง ทาง Woman Care Clinic ได้รวบรวมข้อมูลไว้ให้ดังนี้ค่ะ
- คู่สมรสที่พยายามมีบุตรมามากกว่า 1 ปี โดยไม่สามารถตั้งครรภ์ได้ (หรือ 6 เดือนในกรณีที่ฝ่ายหญิงอายุมากกว่า 35 ปี)
- คู่สมรสที่ฝ่ายคุณผู้หญิงอายุมากกว่า 35-37 ปี
- มีประวัติประจำเดือนที่ผิดปกติ เช่น ประจำเดือนขาด, ประจำเดือนมามาก เป็นต้น
- มีประวัติปวดท้องน้อยเรื้อรัง หรือปวดประจำเดือนมากผิดปกติ
- เคยตรวจพบปัญหาทางนรีเวชอื่นๆ เช่น ถุงน้ำรังไข่, เนื้องอกมดลูก, ติ่งเนื้อโพรงมดลูก เป็นต้น
- มีประวัติผ่าตัดรังไข่มาก่อน
มีปัญหาแท้งซ้ำซาก หรือตั้งครรภ์ไม่สำเร็จ
ถ้าหากคู่รักท่านใด เช็คแล้วเห็นว่าตัวเองกำลังมีความเสี่ยงเหล่านี้ แนะนำให้รีบปรึกษาคุณหมอเฉพาะทางด้านมีบุตรยากนะคะ เพราะถ้าหากรู้ตัวเร็วและได้รับการรักษาที่ถูกต้อง อาจยังสามารถมีบุตรได้เองตามธรรมชาติค่ะ บางรายเพียงใช้การช่วยเหลือให้ไข่ตกเพียงเล็กน้อยเท่านั้น หรือแม้กระทั่งเข้ากระบวนการทางวิทยาศาสตร์ (ฉีดน้ำเชื้อ,เด็กหลอดแก้ว) อายุที่น้อยกว่าก็มีอัตราความสำเร็จสูงกว่าเช่นกันค่ะ
- บริการตรวจรักษาภาวะมีบุตรยากที่ Woman Care Clinic
ที่ Woman Care Clinic ของเรา ดูแลคุณหมอเฉพาะทางด้านเวชศาสตร์การเจริญพันธุ์(Reproductive Medicine) ให้คำปรึกษาสำหรับคู่สมรสที่มีปัญหาเรื่องมีบุตรยากโดยตรงค่ะ โดยโปรแกรมการตรวจรักษา ถูกออกแบบมาเพื่อเน้นที่การเตรียมความพร้อมสำหรับการมีบุตร, ตรวจเลือดดูปริมาณฟองไข่เพื่อดูความเสี่ยงของไข่เสื่อมก่อนวัย, การตรวจภายในและการตรวจอัลตราซาวด์ดูรอยโรคบริเวณมดลูกและรังไข่ค่ะ
การปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะช่วยให้ตรวจพบปัญหาต่างๆ ได้เร็วกว่า รวมทั้งวางแผนการรักษาเพื่อให้มีบุตรได้ง่ายขึ้นค่ะ ทั้งนี้การประเมินภาวะมีบุตรยากควรเข้ารับการตรวจเป็นคู่ ทั้งคุณผู้หญิง และคุณผู้ชาย เพื่อให้การตรวจหาสาเหตุต่างๆทำได้อย่างครบถ้วน โดยการบริการที่คลินิกมีดังนี้ค่ะ
- 1. โปรแกรมตรวจประเมินภาวะมีบุตรยากสำหรับคุณผู้หญิง
เป็นการตรวจหาสาเหตุของภาวะมีบุตรยากสำหรับคุณผู้หญิง โดยคุณหมอเฉพาะทางด้านมีบุตรยากโดยตรงค่ะ โดยเริ่มจากการซักประวัติความเสี่ยงต่างๆ รายการตรวจประกอบไปด้วย
- การตรวจภายใน เพื่อประเมินปัญหาของช่องคลอด หรือปากมดลูก เช่น ปากมดลูกอักเสบเรื้อรัง ปากมดลูกตีบ เป็นต้น
- การอัลตราซาวด์มดลูก และรังไข่โดยละเอียด ซึ่งสามารถเมินได้ตั้งแต่โครงสร้างของมดลูก, ลักษณะโพรงมดลูก, ตรวจหาซีสต์รังไข่, ประเมินภาวะไข่ไม่ตกเรื้อรัง, นับฟองไข่ตั้งต้น รอยโรคของท่อนำไข่ และพังผืดในอุ้งเชิงกรานค่ะ โดยการอัลตราซาวด์แบบละเอียดนี้ จะสามารถตรวจได้เฉพาะกับคุณหมอเฉพาะทางด้านเวชศาสตร์การเจริญพันธุ์ หรือด้านมีบุตรยากนั่นเองค่ะ ทั้งนี้แนะนำให้ตรวจในช่วงการเป็นประจำเดือนวันแรกๆ หรือเพิ่งหมดประจำเดือนใหม่ๆ ผลตรวจจะแม่นยำที่สุดค่ะ
- ตรวจฮอร์โมนที่สัมพันธ์กับภาวะมีบุตรยาก ฮอร์โมนที่อาจส่งผลให้เกิดภาวะมีบุตรยากคือฮอร์โมนสร้างไทรอยด์ TSH และ ฮอร์โมนต่อมน้ำนม Prolactin ซึ่งส่งผลต่อการตกไข่ที่ผิดปกติค่ะ หากตรวจพบความผิดปกติของฮอร์โมนเหล่านี้ การรักษาเพื่อให้ฮอร์โมนกลับสู่ระดับปกติก่อนกระบวนการรักษา จะช่วยให้โอกาสการตั้งครรภ์เป็นไปได้ง่ายขึ้นค่ะ
- ตรวจฮอร์โมนฟองไข่สำรอง (Antimullerian hormone;AMH) เพื่อประเมินปริมาณฟองไข่คงเหลือในร่างกาย บอกโอกาสที่จะมีไข่เสื่อมก่อนวัย รวมถึงช่วยประเมินโอกาสความสำเร็จหากใช้เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์อีกด้วยค่ะ ซึ่งฮอร์โมนตัวนี้ ตรวจง่าย ตรวจได้ทุกวันของรอบเดือน ค่อนข้างแม่นยำ และ ไม่จำเป็นต้องงดอาหารก่อนตรวจค่ะ
- 2. โปรแกรมตรวจประเมินภาวะมีบุตรยากสำหรับคุณผู้ชาย
เป็นโปรแกรมสำหรับการตรวจหาปัญหามีบุตรยากของคุณผู้ชายค่ะ รายการประกอบไปด้วย
- การตรวจเลือด เป็นการตรวจเลือดเพื่อหาโรคติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ที่สำคัญ ได้แก่ เชื้อเอชไอวี ซิฟิลิส และไวรัสตับอักเสบบี โดยแนะนำให้ตรวจก่อนเข้าสู่กระบวนการตรวจอสุจิ ไปจนถึงการฉีดเชื้ออสุจิเข้าโพรงมดลูกค่ะ
- การตรวจอสุจิ เป็นการตรวจประเมินคุณภาพของอสุจิโดยละเอียด ตั้งแต่ปริมาณน้ำเชื้อ, จำนวนตัวอสุจิ (ทั้งความเข้มข้น และจำนวนต่อการหลั่ง 1 ครั้ง), การเคลื่อนไหว และรูปร่างของอสุจิค่ะ โดยแนะนำให้งดการหลั่งอสุจิอย่างน้อย 2-7 วันก่อนเข้ารับการตรวจนะคะ
- 3. โปรแกรมฉีดเชื้อเข้าโพรงมดลูก (Intrauterine insemination, IUI)
โปรแกรมนี้เป็นแพ็กเกจเริ่มต้นของการรักษาภาวะมีบุตรยากค่ะ เป็นวิธีที่มีความใกล้เคียงธรรมชาติมาก เนื่องจากยังต้องอาศัยการพัฒนาของฟองไข่คุณผู้หญิง ท่อนำไข่ที่ทำงานได้ดี ร่วมกับอสุจิของคุณผู้ชายที่มีความสมบูรณ์และแข็งแรงพอประมาณค่ะ
การฉีดเชื้อเข้าโพรงมดลูก เป็นกระบวนการที่ประกอบไปด้วย 3 ขั้นตอนย่อยค่ะ
- 1. กระตุ้นไข่ด้วยยารับประทาน หรือยาฉีด เพื่อให้ฟองไข่พัฒนาดีกว่ารอบธรรมชาติ โดยอาจจะได้ฟองไข่ประมาณ 1-2 ใบต่อการกระตุ้น 1 รอบค่ะ
- 2. การอัลตราซาวด์ และฉีดยาให้ไข่สุก จะเป็นการตรวจดูขนาดของฟองไข่ และฉีดยากระตุ้นให้ไข่สุก และเกิดกระบวนการตกไข่ ในวันที่จะฉีดเชื้อค่ะ
- 3. เตรียมน้ำเชื้อ และฉีดเชื้อเข้าโพรงมดลูก เป็นการเก็บอสุจิมาเตรียม และคัดแยกเฉพาะอสุจิที่แข็งแรง แล้วนำมาฉีดเข้าไปในโพรงมดลูกค่ะ โดยทางคลินิกใช้เทคนิคการเตรียมอสุจิด้วยเทคนิค Microfluidics ซึ่งจะช่วยคัดเลือกอสุจิที่มีคุณภาพดี เคลื่อนไหวดี และมีดีเอ็นเอที่สมบูรณ์และแข็งแรงสูงกว่าการปั่นแบบทั่วไปค่ะ
* ข้อมูลและค่าบริการ อ้างอิง ณ เดือนตุลาคม 2568 โปรดตรวจสอบรายละเอียดอีกครั้ง
** กรณีเป็นชาวต่างชาติ คลินิกจะมีค่าบริการเพิ่มเติม 700 บาทค่ะ (Foreigner Fee)
- IUI เหมาะกับใคร ?
การฉีดเชื้อเข้าโพรงมดลูก (Intrauterine insemination, IUI) หรือเรียกอีกอย่าง การผสมเทียม เป็นกระบวนการคัดเลือกอสุจิที่มีคุณภาพแข็งแรง ฉีดเข้าไปในโพรงมดลูกในช่วงเวลาที่มีไข่ตก โดยที่ตัวอสุจิไม่ต้องเดินทางผ่านมูกบริเวณช่องคลอด/ปากมดลูกด้วยตนเอง หรือพูดให้เข้าใจง่ายๆคือมี ‘ทางลัด’ เพื่อย่นระยะอสุจิให้เข้าใกล้ไข่ที่ตกมาแล้ว และเกิดการปฏิสนธิได้ง่ายขึ้นกว่ากระบวนการทางธรรมชาตินั่นเองค่ะ นั่นแปลว่า คู่รักที่เหมาะจะเข้ากระบวนการนี้ มีคุณสมบัติดังนี้ค่ะ
- ฝ่ายหญิงมีปัญหาด้านไข่ตกผิดปกติ ทำให้ไม่สามารถกำหนดวันมีเพศสัมพันธ์ และไม่สามารถตั้งครรภ์เองโดยธรรมชาติได้
- ฝ่ายหญิงมีปัญหาเรื่องปากมดลูกตีบ หรือมีมูกบริเวณนี้เหนียวกว่าปกติ
- ฝ่ายหญิงมีปัญหาท่อนำไข่ตีบตัน ไม่เกิน 1 ข้าง
- ฝ่ายชายมีปัญหาอสุจิต่ำกว่าเกณฑ์ หรือเคลื่อนไหวช้า
- คู่สมรสที่ไม่ทราบสาเหตุของภาวะมีบุตรยาก
- คู่สมรสที่ไม่สามารถมีเพศสัมพันธ์ในวันไข่ตกได้
ทั้งนี้ IUI อาจจะไม่เหมาะกับผู้หญิงที่มีอายุมากกว่า 40 ปี, มีภาวะรังไข่เสื่อม, มีท่อนำไข่ตันทั้งสองข้าง รวมถึงฝ่ายชายที่มีอสุจิน้อยว่า 10 ล้านตัวค่ะ เนื่องจากว่ากระบวนการนี้ใกล้เคียงธรรมชาติมาก จึงยังต้องพึ่งพาความสามารถและคุณภาพของเซลล์ไข่และอสุจิค่ะ ดังนั้นการปรึกษาคุณหมอเฉพาะทางด้านมีบุตรยาก จะช่วยแนะนำทางเลือกที่เหมาะสมของแต่ละคู่ได้ดีที่สุดนะคะ
- IUI มีโอกาสสำเร็จมากแค่ไหน ?
แน่นอนว่าคู่รักที่กำลังตัดสินใจว่าจะทำ IUI ดีหรือไม่ คำถามแรกที่เกิดขึ้นในใจคือ จะมีโอกาสสำเร็จเท่าไร? ทำแล้วจะตั้งครรภ์จริงไหม? ซึ่งโดยทั่วไปแล้ว โอกาสความสำเร็จจากการทำ IUI อยู่ที่ประมาณ 10-15% ค่ะ แต่ถ้าเทียบกับการตั้งครรภ์เองโดยธรรมชาติแล้วนั้น คู่สมรสที่ทำ IUI จะเพิ่มโอกาสการตั้งครรภ์จากรอบธรรมชาติมากขึ้นถึง 20 เท่า โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หากมีการเตรียมตัวที่ดี มีการคัดเลือกวิธีที่เหมาะสมกับคู่สมรสนั้นๆ โอกาสได้สมาชิกเพิ่มเข้ามาในครอบครัว ก็ไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไปค่ะ
- IUI ทำได้กี่ครั้ง ?
อ้างอิงจากคำแนะนำตามราชวิทยาลัยสูตินรีแพทย์แห่งประเทศไทย แนะนำว่าการทำ IUI มีประโยชน์เพิ่มอัตราการตั้งครรภ์ หากมีการกระตุ้นไข่ด้วยยา ร่วมกับการฉีดอสุจิเข้าโพรงมดลูก จำนวนครั้งที่แนะนำจะอยู่ที่ประมาณ 3 – 6 รอบค่ะ ซึ่งโอกาสสำเร็จสะสมจะเพิ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ โดยสูงสุดที่ 6 รอบเดือนค่ะ
ทั้งนี้หากคู่รักที่ทำ IUI ประมาณ 6 รอบเดือนแล้วยังไม่สำเร็จ การทำ IUI ต่อเนื่องนั้นไม่ได้เกิดอันตรายต่อร่างกายนะคะ แต่อัตราความสำเร็จสะสมจะไม่เพิ่มขึ้นแล้ว โดยอาจจะเป็นไปได้ว่ามีปัญหาเรื่องท่อนำไข่ที่ผิดปกติ ไข่มีคุณภาพไม่ดี หรืออสุจิมีปัญหาในการปฏิสนธิค่ะ ในส่วนนี้การทำเด็กหลอดแก้ว (in vitro fertilization, IVF) ก็จะเป็นทางเลือกลำดับต่อไปค่ะ ซึ่งแน่นอนว่า หากตรวจรักษากับทางคลินิกคุณหมอมีบุตรยากจะช่วยแนะนำวิธีที่เหมาะสมสำหรับแต่ละคู่ให้ตั้งแต่ต้น หรือท่านใดอยากเปลี่ยนไปทำเด็กหลอดแก้ว ก็สามารถดูแลต่อเนื่องได้เลยค่ะ เรียกได้ว่าตรวจที่นี่ ครบจบกระบวนการ ไม่ต้องกังวลเลยล่ะค่ะ
มีบุตรง่าย ด้วย IUI
โดยแพทย์เฉพาะทางด้านมีบุตรยาก
- เพิ่มโอกาสตั้งครรภ์
- ทำง่าย ขั้นตอนไม่ยุ่งยาก
- ราคาสบาย ค่าใช้จ่ายไม่แพง
- ปลอดภัย ไม่เจ็บตัว
ให้การมีบุตร ไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไป
เพียงแค่มาตรวจปรึกษาที่ Woman Care Clinic เราดูแลโดยคุณหมอเฉพาะทางด้านมีบุตรยากผู้มากประสบการณ์ เราเชื่อว่าการรักษาที่ดี ควรได้ออกแบบให้เหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย อย่างตรงจุดและครอบคลุมค่ะ สำหรับคู่สมรสที่มีปัญหาเรื่องมีบุตรยากหรือต้องการสอบถามเพิ่มเติม สามารถทักสอบถามเพื่อทำนัดผ่านทาง เบอร์ 096-692-5044 หรือ line : @womancareclinic (มี@) ได้ตลอดเวลาเลยนะคะ
นอกจากนี้ สำหรับคู่รักที่อ่านแล้ว แม้ยังไม่เข้าเกณฑ์ที่มีบุตรยาก แต่ต้องการตรวจคัดกรองหรือประเมินก่อนตั้งครรภ์ตั้งแต่แรกๆ ทางคลินิกยังมีบริการ ตรวจสุขภาพเตรียมพร้อมมีบุตร ที่ดูแลโดยแพทย์เฉพาะทางทุกเคสค่ะ เพียงเริ่มต้นปรึกษาและรับคำแนะนำที่ดี การมีบุตรก็จะไม่ยากอีกต่อไป ขอให้ทุกท่านสมหวังกับการมีบุตร และได้เป็นคุณพ่อคุณแม่สมดังใจทุกท่านนะคะ