PCOS คืออะไร? มีอาการอย่างไร? เกิดจากอะไรกันแน่?
โดย นพ. ศุภณัฐ บุรินทร์กุล (หมอเอิร์ท)
พญ. ฐานิสา กิจจรัส (หมอแนน)
เชื่อว่าสาวๆ หลายๆ ท่านน่าจะเคยได้ยิน โรค PCOS กันมาบ้างใช่ไหมคะ? บางท่านอาจได้รับการวินิจฉัยมาจากคุณหมอโดยตรง หรือบางคนอาจจะเห็นคนรอบข้าง หรือสงสัยว่าตัวเองจะเป็นโรคนี้หรือเปล่า วันนี้คุณหมอเฉพาะทางด้านฮอร์โมนของเรา นำเรื่องนี้มาเล่าในแบบที่เข้าใจง่าย รับรองว่าทุกคนอ่านแล้ว จะเข้าใจกันชัดเจนมากขึ้นแน่นอนค่ะ
- PCOS คืออะไรกันแน่ ?
PCOS ย่อมาจากคำว่า Polycystic ovary syndrome ค่ะ ถ้าแปลตรงตัวจะหมายถึง กลุ่มอาการที่รังไข่มีหลายถุงน้ำ ซึ่งหมายถึงลักษณะของรังไข่ ที่เวลาอัลตราซาวด์แล้วจะมีถุงกลมๆสีดำจำนวนมาก ลักษณะดังภาพตัวอย่างนี้ค่ะ
โดยถุงน้ำเหล่านี้เกิดขึ้นจาก “ภาวะไข่ไม่ตกเรื้อรัง” คือมีฟองไข่ที่ไม่ตกมาเป็นระยะเวลานานหลายๆรอบเดือน และฟองไข่ที่สะสมอยู่นั้นมีน้ำเป็นส่วนประกอบ จึงทำให้รังไข่มีลักษณะดังกล่าวค่ะ ซึ่งถุงน้ำเล็กๆ เหล่านี้ “ไม่จำเป็นต้องผ่าตัดรักษานะคะ” เพราะ เป็นคนละชนิดกับโรคถุงน้ำรังไข่ขนาดใหญ่ที่ต้องผ่าตัดค่ะ
- อาการของ PCOS คืออะไร และวินิจฉัยอย่างไร ?
กลุ่มอาการของโรค PCOS และเกณฑ์ในการวินิจฉัยโรค อาจจะแบ่งออกได้เป็นสามกลุ่มอาการค่ะ ได้แก่
1. ปัญหาประจำเดือนผิดปกติ (Irregular bleeding)
คนไข้ที่เป็นโรค PCOS จะมีลักษณะประจำเดือนที่ขาดๆ หายๆ ค่ะ อาจจะมาเดือนเว้นเดือน หรือคนไข้บางคนอาจมีปัญหาประจำเดือนขาดหายไปนานๆ เป็นปีก็มีเช่นกันนะคะ โดยอาจจะสังเกตตัวเองง่ายๆ โดยการจดประจำเดือน หากประจำเดือนมาช้า หรือขาดๆ หายๆ (มีรอบเดือนน้อยกว่า 8 รอบเดือนต่อปี) นับว่าเข้าข่ายเป็นโรค PCOS แล้วล่ะค่ะ
2. ปัญหาฮอร์โมนเพศชายเกิน (hyperandrogenism)
ในรังไข่ของผู้ป่วยโรค PCOS จะมีการผลิตฮอร์โมนเพศชายออกมามากกว่าปกติ ส่งผลให้เกิด “ภาวะฮอร์โมนเพศชายเกิน หรือ Hyperandrogenism” ทำให้มีอาการแสดงของเพศชายเพิ่มขึ้น อันได้แก่ ปัญหาสิวฮอร์โมน, หน้ามันกว่าปกติ และผมร่วง ผมบาง ค่ะ
3. อัลตราซาวด์รังไข่ พบลักษณะที่เข้าได้กับโรค PCOS
ข้อนี้เป็นเกณฑ์การวินิจฉัย ซึ่งจะพบได้จากการตรวจอัลตราซาวด์รังไข่ ซึ่งต้องทำโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเท่านั้นค่ะ โดยอาจทำเป็นการอัลตราซาวด์ทางหน้าท้อง หรือทางช่องคลอดก็ได้ ขึ้นกับความสะดวกของคนไข้ค่ะ
- PCOS สาเหตุเกิดจากอะไร ?
กลุ่มอาการ PCOS แท้จริงแล้วเป็นผลพวงที่เกิดจากปัญหาทางสุขภาพค่ะ โดยสาเหตุนั้นมักจะมาจาก ปัญหาทางสุขภาพที่ส่งผลต่อระบบการทำงานของต่อมไร้ท่อ หรือฮอร์โมนที่เสียสมดุลนะคะ โดยอาจแบ่งสาเหตุหลักๆ ได้ดังนี้ค่ะ
- สาเหตุจากภาวะน้ำหนักเกิน เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุดค่ะ เกิดจากการที่มีเนื้อเยื่อไขมันในร่างกายเยอะเกินไป ส่งผลให้เกิด ภาวะดื้ออินซูลิน (insulin resistant) และไปส่งผลต่อรบกวนการตกไข่ สุดท้ายจึงกลายเป็นวงจรกระทบต่อระบบฮอร์โมนจนกลายเป็น PCOS
- สาเหตุจากระบบต่อมไร้ท่ออื่นๆ เป็นสาเหตุที่พบได้รองลงมาค่ะ อาจจะเกิดจากการทำงานของต่อมไทรอยด์ หรือต่อมใต้สมองที่ผิดปกติ ส่งผลให้การตกไข่ผิดปกติไปด้วยค่ะ
- สาเหตุจากกรรมพันธุ์ มักจะพบในกลุ่มคนไข้ที่มีน้ำหนักน้อย แล้วมีปัญหาเรื่อง PCOS ค่ะ เกิดจากการทำงานของต่อมใต้สมองที่ไม่สมดุลตั้งแต่แรก โดยคนไข้กลุ่มนี้มักจะมีบุคคลในบ้านที่มีอาการคล้ายๆ กันได้ค่ะ
เป็นอย่างไรกันบ้างคะ อ่านบทความนี้แล้ว สาวๆคนไหนเห็นว่าตัวเองหรือคนใกล้ตัวมีความเสี่ยงข้อไหนกันบ้างคะ? จะเห็นได้เลยว่า อาการของ PCOS พบได้ใกล้ตัวกว่าที่คิด ไม่จำเป็นต้องอ้วน ก็เป็นPCOSได้ค่ะ อย่าลืมหมั่นสำรวจตรวจสอบตัวเองกันนะคะ ว่าตัวเองมีปัญหา PCOS ซ่อนอยู่หรือไม่ หากใครสงสัยว่าตัวเองจะมีปัญหา แนะนำให้พิจารณาปรึกษาแพทย์เฉพาะทาง เพื่อตรวจวินิจฉัย และหาสาเหตุที่อาจจะซ่อนอยู่ รวมถึงรับการรักษา จะได้ป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น ก่อนที่จะสายเกินแก้นะคะ 🙂
โดย Woman Care Clinic ของเรา ดูแลโดยคุณหมอเฉพาะทางด้านฮอร์โมนผู้มากประสบการณ์ และให้การรักษาเป็นรายบุคคลอย่างตรงจุดและครอบคลุม ติดต่อสอบถามได้ที่ เบอร์ 096-692-5044 หรือ line : @womancareclinic (มี@) ได้เลยนะคะ
